Fa หรือ Facilitator หรือ Leader as Facilitator คือใคร?

Facilitation

รากศัพท์ “facile” “facilis” แปลว่า ทำให้ง่าย (make easy)

Facilitation คือ กระบวนการ (Process หรือ Framework) ที่นำพาให้สมาชิกกลุ่มได้รับผลลัพธ์ตามที่ต้องการ โดยสมาชิกกลุ่มเป็นผู้รู้ ผู้เชี่ยวชาญในเนื้อหา (Content/Subject) ในขณะที่ Facilitator หรือ ฟา อาจมีความรู้ในเนื้อหา หรืออาจไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญในเนื้อหา ฟาทำหน้าที่เป็นคนนำทาง (Guide the Flow) จึงมีความเชี่ยวชาญในกระบวนการ

.

Facilitator

Facilitator หรือ Fa มีคำเรียกขานมากมาย เช่น ฟา กระบวนกร นักจัดกระบวนการเรียนรู้ โดยทั่วไปทำงานเป็นนักออกแบบกระบวนการพูดคุยที่มีชีวิต หรือจัดกระบวนการเรียนรู้เพื่อพาคนก้าวข้ามบางเรื่อง งานของ Facilitator เน้นการทำให้งานนั้นง่าย ลื่นไหล สร้างพื้นที่ปลอดภัย ผู้คนจึงรู้สึกมีคุณค่า เต็มใจเข้ามามีส่วนร่วม พูดคุยกัน และช่วยเหลือให้งานเสร็จสมบูรณ์

.

บทบาทของฟาที่ทำงานอิสระ หรือฟามืออาชีพ หรือ External Facilitator มีบทบาทหลัก ดังนี้

1. สร้างความสัมพันธ์ และความร่วมมือกับสมาชิกกลุ่มหรือลูกค้า

งานของฟา อันดับแรก คือ เข้าพบลูกค้า ผู้บริหาร เพื่อทำความเข้าใจในโจทย์ หรือความต้องการของกลุ่ม วิเคราะห์บรรยากาศการทำงาน ออกแบบกิจกรรมที่ตอบโจทย์ ให้ได้ผลลัพธ์ตามที่ต้องการ กำหนดขอบเขตของงาน สร้างการมีส่วนร่วมในการทำงาน ความชัดเจนในสิ่งที่จะส่งมอบ บทบาท หน้าที่ ความรับผิดชอบของแต่ละฝ่าย ร่วมกันกำหนดคุณภาพของงานที่ต้องการ วิธีส่งมอบงาน วิธีประเมิน และวิธีสรุปผลการทำงาน

.

2. วางแผนนำกระบวนการกลุ่ม
เลือกวิธีการและกระบวนการที่เหมาะสมกับกลุ่ม สไตล์การเรียนรู้ กำหนดเวลา ทำ Agenda เตรียมอุปกรณ์ สถานที่ บรรยากาศที่เหมาะสม

.

3. เริ่มต้นกระบวนการ

สร้างพื้นที่ปลอดภัย ไว้วางใจ สร้างความสัมพันธ์เชิงบวก สร้างให้เกิดการสื่อสาร ร่วมกันกำหนด Ground Rules และ Agenda เพื่อสร้างให้เกิดการมีส่วนร่วม การแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ประสบการณ์ตรง โดยใช้ทักษะการฟัง การนำเสนอ การใช้คำถาม การสังเกต การให้ Feedback และทักษะการสร้างความสัมพันธ์เชิงลึก แสดงความเคารพในทุกมุมมอง ความแตกต่างหลากหลายทางวัฒนธรรม ทางความคิด สามารถจัดการความขัดแย้งที่อาจเกิดขึ้นจากความเห็นต่าง ความคิดไม่ลงรอย นำพากลุ่มยอมรับ และก้าวข้ามสถานการณ์ความขัดแย้ง ให้เป็นบทเรียน ความคิดสร้างสรรค์ ความคิดต่อยอด นำพลังของกลุ่มขึ้นมาใช้อย่างเหมาะสม

.

4. นำกลุ่มไปสู่ผลลัพธ์ตามที่ต้องการ

ใช้วิธีการและกระบวนการนำพากลุ่ม โดยสร้างเนื้อหาที่เหมาะสม ใช้ทักษะการฟัง การถาม การสรุปประเด็น การเขียน Flipchart การเจาะประเด็นสำคัญ นำพากลุ่มพูดคุย ทำกิจกรรม โดยโฟกัสเป้าหมาย จับประเด็น ระบุสาเหตุที่แท้จริง ความต้องการ การค้นพบที่สำคัญของกลุ่ม และนำพาสู่การร่วมกันหาทางออก สะท้อนการค้นพบ ตัดสินใจลงมือทำร่วมกัน สรุปผล ร่วมกันวางแผน ตั้งเป้าหมาย กำหนดเวลา เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ตามที่กลุ่มต้องการ สรุปและนำพากลุ่มให้เกิดความเป็นเจ้าของ ร่วมกันรับผิดชอบในการลงมือทำ กำหนดวิธีการติดตามผล วิธีประเมินความก้าวหน้า และระบุอุปสรรค ปัญหา ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างทาง ตลอดจนประเด็นที่ต้องติดตาม นำมาพูดคุยในอนาคต

.

Facilitator’s Competency

The International Association of Facilitators (IAF) กำหนดว่า Facilitator ควรมี Core Competencies ดังนี้

1. Create collaborative client relationships
2. Plan appropriate group processes
3. Create and sustain a participatory environment
4. Guide group to appropriate and useful outcomes
5. Build and maintain professional knowledge
6. Model positive professional attitudes

.

นอกจาก ใช้ IAF core competencies แล้ว ควรมีชุดความรู้ที่เหมาะสมเพื่อทำหน้าที่ของตน เช่น

Based knowledge สำหรับ business facilitation

• Corporate Strategies กลยุทธ์องค์กร แนวทางในการบริหารธุรกิจ การจัดการงาน
• Leadership Development Strategy แนวทางในการพัฒนาผู้นำ และภาวะผู้นำ
• People Strategy การบริหารคน การพัฒนาคุณภาพชีวิต
• Corporate Culture, Core Values วัฒนธรรมองค์กร ค่านิยมหลัก แนวทางในการพัฒนาองค์กร การพัฒนาสมรรถนะของทีมงาน
• แนวคิดที่องค์กรใช้ในการบริหารผลงาน เช่น KPIs, OKRs
• แนวคิดในการสร้างการพูดคุยที่มีประสิทธิภาพ เช่น CFR – Conversation, Feedback & Recognition
• จิตวิทยากลุ่ม Team Management
• การบริหารความขัดแย้ง
• การบริหารการเปลี่ยนแปลง
• ทฤษฎีการเรียนรู้และแนวคิดต่างๆ เช่น Adult education & Experiential education

.

Facilitation methods

• Problem solving & decision-making models
• Group methods
• Group process
• Group facilitation skills

.

External Facilitator

ฟามืออาชีพ หรือ คนภายนอกที่เข้าไปทำงานให้องค์กร อาจเป็นระยะสั้นๆ หรือระยะยาว อาจทำงานตั้งแต่เรื่อง Strategy วัฒนธรรมองค์กร การสร้าง Core Value การบริหารคน การทำงานเป็นทีม การบริหารการเปลี่ยนแปลง การบริหารความขัดแย้ง เปลี่ยนการทำงานที่เป็น SILO เป็น Cross-functional การบริหารโครงการ หรือสร้างพื้นที่การพูดคุยที่มีชีวิตด้วย dialogue หรือทำ CFRs (Conversation-Feedback-Recognition) ตลอดจนออกแบบกระบวนการเรียนรู้อีกมากมาย

.

Leader as Facilitator

หลายองค์กร เมื่อเห็นว่า Facilitation Skills เป็นประโยชน์ จึงเริ่มสร้าง Internal Fa หรือ Leader as Facilitator ขึ้นในองค์กร ยกตัวอย่างที่องค์กรนึง Leader as Facilitator ใช้ Mindset, Skills และกระบวนการ Facilitation ทำงานตั้งแต่เช้า จรดเย็น เพื่อร่วมกันสร้าง Culture ดังนี้

• สร้างพื้นที่ปลอดภัยทางจิตวิทยา (Psychological Safety)
• สร้างการสื่อสารสองทางในองค์กร (2 Ways Communication)
• สร้างความรัก ความสัมพันธ์เชิงบวกในองค์กร
• สร้างแรงบันดาลใจ ความผูกพัน และการมีส่วนร่วมในองค์กร (Engagement)
• นำการประชุมแบบมีส่วนร่วม (Collaborative Meeting)
• นำกระบวนการ CFR เข้ามาใช้ในองค์กรเพื่อสนับสนุนให้เกิด Performance ในงาน
  • สร้างการสนทนาที่มีคุณภาพในการทำงาน (Conversation)
  • สร้างวัฒนธรรมการรับและให้ Feedback เป็นดั่งของขวัญในการพัฒนาตนเอง
  • สร้างการยอมรับในตัวตน ชื่นชม และเห็นคุณค่าของกันและกัน (Recognition)
  • สะท้อนการเรียนรู้ ถอดบทเรียนจากการทำงานร่วมกัน (Self & Group Reflection)
• การบริหารโครงการ (Project Management)
• การแก้ปัญหาร่วมกัน แปลงความขัดแย้ง สู่การเติบโต (Conflict Management)
• การบริหารการเปลี่ยนแปลง (Change Management Project)
• สร้างทีมเพื่อให้สมาชิกมี Values ที่สอดคล้องกับ Core Values และวัฒนธรรมองค์กร
• Drive Strategy สร้างทีมให้มีเป้าหมายเดียวกัน ลงมือทำให้เกิดผลลัพธ์ที่ต้องการในธุรกิจ

.

หากองค์กรสร้าง Leader as Facilitator ย่อมทำให้งานได้ผล คนเป็นสุข

หากองค์กรสรรหา External Facilitator เข้าไปช่วยงาน เหมือนมีเพื่อนร่วมคิด เพื่อชวนคุย ร่วมด้วยช่วยกันออกแบบกระบวนการให้ได้ผลลัพธ์ตามที่ต้องการ

กลับไปหน้าที่แล้ว